آیا صافی کف پا در کودکان قابل درمان است؟

صافی کف پا در کودکان بر اثر علل مختلفی مانند شلی لیگامانی، سابقه ژنتیکی و … ایجاد شود و زمانی که کودک می ایستد، قوس پا مشاهده نمی شود و در زمان نشستن یا وقتی که کودک پا را به سمت بالا می برد، قوس پا خودش را نشان می دهد، کف پای صاف در بیشتر نوزادان و کودکان با رشد کودک و با بالا رفتن سن از بین می رود و چنانچه تا 10 سالگی قوس طبیعی در کف پا ایجاد نشود باید برای درمان اقدام شود، زیرا باعث بروز درد و ناراحتی در کودک شده و مشکلاتی از جمله آرتروز زانو و کمر، تغییر شکل پا و … را در بزرگسالی برای او ایجاد می‌نماید، در این مقاله قصد داریم درباره علت، علائم، تشخیص و درمان کف پای صاف اطلاعات جامعی در اختیار شما قرار دهیم، پس در ادامه با ما همراه باشید.

صافی کف پا در کودکان چیست؟

در برخی از کودکان قوس داخلی کف پا وجود ندارد و این عارضه در اثر عدم توانایی تاندون کف پا در ایجاد قوس کف پا است و در این صورت مشاهده می شود که هنگام ایستادن، کف پای کودک با کف زمین تماس پیدا می کند و هیچ گونه قوسی در آن مشاهده نمی شود و کف پای نوزادان در بدو تولد به طور طبیعی صاف است، اما با افزایش سن کودک و به تدریج، قوس کف پا شکل می گیرد و چنانچه کودک به سن ده سالگی رسید و قوس کف پا ایجاد نشود، لازم است برای بررسی وضعیت او به بهترین متخصص اطفال مراجعه نمایید.

چه زمانی صافی کف پای کودک نیاز به درمان دارد؟

کودکانی که زیر 6 سال سن دارند ممکن است با رشد آن ها صافی کف پا رفع شود و قوس کف پا ایجاد شود، صافی کف پا در کودکان طبیعی است، اما چنانچه کودک شما به دلیل صافی کف پا دچار درد باشد یا او نتواند انگشتان خود را به سمت بالا و پایین حرکت دهد یا اینکه کودک به جای راه رفتن با تمام کف پا با بخش داخلی پای خود راه برود، نیاز است که به پزشک مراجعه شود.  

علائم صافی کف پا در کودکان

بیشتر کودکانی که کف پای صاف دارند، علائمی ندارند، همچنین این عارضه ممکن است که بعد از گذشت چند سال در کودک بروز پیدا کند.

• احساس درد در پا، مچ پا، ران، کمر و زانو
• تغییر در نحوه راه رفتن کودک
• امتناع کودک از انجام فعالیت های ورزشی و فیزیکی
• عدم وجود هیچ گونه قوسی در کف پای کودک
• سایش غیر عادی در کف کفش کودک
• خستگی پس از مدت کوتاه راه رفتن کودک
• چرخش مچ پا به سمت داخل در صورت ابتلا کودک به نرمی مفاصل

بیشتر بخوانید: علت خستگی شدید و خواب آلودگی کودکان

علل صافی کف پا در کودکان

صافی کف پا در کودکان ممکن است بر اثر عوامل مختلفی ایجاد شود. این عوامل عبارتند از :

• عوامل ارثی
• وضعیت غیر عادی استخوان پاشنه
• فلج اطفال
• آسیب دیدگی پا یا مچ پا
• ضعف عضلات
• دیابت
• کوتاه بودن تاندون آشیل و کشیده شدن پا به سمت داخل
• آرتریت روماتوئید
• بیماری های مادرزادی مانند سندرم مارفان
• مشکلات عضلانی کودک
• چاقی
• نرمی بیش از حد مفاصل

تشخیص صافی کف پا در کودکان

برای تشخیص صافی کف پا در کودکان می‌توانید کف پای او را خیس کرده و روی یک سطح سیمانی قرار دهید، اگر اثر کامل کف پا روی سطح باقی بماند، احتمال صافی کف پا وجود دارد و لازم است به پزشک مراجعه کنید. پزشک در ابتدا سابقه خانوادگی را بررسی کرده و عوامل ژنتیکی مؤثر را ارزیابی می‌کند و سپس از کودک می‌خواهد راه برود یا روی پنجه بایستد تا نحوه حرکت او را بررسی کند، همچنین معاینه پا و مچ پا انجام می‌شود و ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر از اسکن کف پا استفاده شود که در این روش، کودک پاهای خود را روی صفحه‌ای قرار می‌دهد و دستگاه بر اساس میزان فشار، شدت صافی کف پا را مشخص می‌کند و در برخی موارد، برای بررسی‌های دقیق‌تر از تصویربرداری‌هایی مانند سی‌تی‌اسکن، MRI یا رادیوگرافی استفاده می‌شود.

درمان صافی کف پا در کودکان

پزشک ابتدا پای کودک شما را مورد معاینه و بررسی قرار می دهد و روش های درمانی را بر اساس عواملی از قبیل شدت علائم ایجاد شده و سن کودک تجویز می نماید، کودک تا سن سه سالگی نیازی به درمان نخواهد داشت و پس از آن در صورت بروز علائم، درمان آغاز خواهد شد، در ادامه به برخی از روش های درمان صافی کف پای کودکان می پردازیم:

بیشتر بخوانید: سندرم کودک تکان خورده چیست و چه علائمی دارد؟

درمان های غیر جراحی

چنانچه صافی کف پا در کودک منجر به ناراحتی او شود درمان های غیر جراحی آغاز می شود و برخی از این روش های درمانی عبارتند از :

• استفاده از کفش های مخصوص طبی
• فیزیوتراپی یا طب فیزیکی
• استفاده از دارو برای کاهش درد
• کاهش فعالیت های فیزیکی کودک
• انجام ورزش و تمرینات کششی
• درمان های دستی مانند اعمال نیرو به مفاصل، ماساژ، متحرک سازی، کشش دستی و …
• مدالیته ها مانند لیزر سرد، اولتراسوند و …

جراحی کف پای صاف در کودکان

چنانچه درمان های غیر جراحی صافی کف پا در کودکان موثر واقع نشود و این عارضه به صورت قابل توجهی پیشرفت کرده باشد، ممکن است پزشک روش جراحی را پیشنهاد دهد و نوع جراحی بر اساس شدت و نوع صافی کف پا و علت ایجاد آن انتخاب می شود.

درمان با ایمپلنت

در این روش، یک ایمپلنت کوچک در مفصل زیر قاپ (ساب‌تالار) قرار داده می‌شود تا قوس طبیعی پا را تقویت کند و این روش کم‌تهاجمی بوده و معمولا در کودکان در حال رشد انجام می‌شود.

ترمیم بافت نرم

در برخی موارد، تاندون‌هایی که باعث صافی کف پا شده‌اند، کشیده یا جا‌به‌جا می‌شوند تا قوس پا اصلاح شود.

استئوتومی

در این روش، استخوان‌های پا بریده و تغییر شکل داده می‌شوند تا قوس طبیعی ایجاد شود و این روش معمولا برای موارد شدیدتر صافی کف پا استفاده می‌شود.

جوش دادن مفصل

در موارد شدید که درمان‌های دیگر مؤثر نبوده‌اند، ممکن است پزشک برخی از مفاصل پا را به‌طور دائم جوش داده و تثبیت کند تا ساختار پا اصلاح شود.

عوارض صافی کف پای کودکان

صافی کف پا در کودکان معمولا مشکلی جدی ایجاد نمی‌کند، اما در برخی موارد می‌تواند منجر به عوارضی شود که بر سلامت پا و عملکرد حرکتی تأثیر می‌گذارد. برخی از عوارض احتمالی عبارتند از:

1. کودکانی که کف پای صاف دارند، ممکن است پس از مدت کوتاهی راه رفتن یا ایستادن دچار درد در کف پا، مچ پا، زانو و حتی کمر شوند و این مشکل به دلیل توزیع نامناسب فشار روی پاها ایجاد می‌شود.
2. صافی کف پا باعث تغییر در نحوه راه رفتن کودک می‌شود، مانند چرخش بیش از حد پا به داخل (Overpronation) که منجر به مشکلات تعادلی و حرکتی می‌شود.
3. کودکانی که کف پای صاف دارند، بیشتر در معرض پیچ‌خوردگی مچ پا، درد زانو و سایر مشکلات عضلانی و اسکلتی هستند، زیرا توزیع وزن به‌درستی انجام نمی‌شود.
4. در موارد شدید، صافی کف پا می‌تواند باعث تغییر در ساختار استخوانی پا، زانو و حتی ستون فقرات شود که در درازمدت مشکلاتی مانند انحراف زانو یا کمردرد ایجاد می‌کند.
5. کودکانی که کف پای صاف دارند، ممکن است در انجام برخی فعالیت‌های ورزشی دچار مشکل شوند، زیرا پایداری و انعطاف‌پذیری پای آن‌ها کمتر از حد طبیعی است.

سوالات متداول

در نهایت…

صافی کف پا در کودکان اغلب یک وضعیت طبیعی است که با رشد بهبود می‌یابد و معمولاً نیازی به درمان ندارد. در مواردی که کودک دچار درد، خستگی زودرس یا مشکلات حرکتی شود، ارزیابی پزشکی ضروری است. تمرینات تقویتی، استفاده از کفی طبی در موارد خاص و انتخاب کفش مناسب می‌توانند به بهبود شرایط کمک کنند. در بیشتر کودکان، قوس کف پا تا ۸-۱۰ سالگی شکل می‌گیرد و تنها در موارد شدید، اقدامات درمانی بیشتری نیاز است.