بیماری خروسک در کودکان چگونه قابل درمان است؟

بیماری کروپ یا خروسک در کودکان (لارنگوتراکئوبرونشیت)، در حقیقت نوعی از التهاب حلق، نای و برونش های اصلی است که معمولا در فصول پاییز و زمستان در کودکان اتفاق می افتد. بیشتر در سنین ۶ ماهگی تا ۵ سالگی دیده می شود اما سن شایع حدود ۲ تا ۳ سالگی است. بیماری معمولا به دنبال عفونت های ویروسی اتفاق می افتد که شایع ترین ویروسها شامل RSV یا ویروس سن سیشیال تنفسی، پاراآنفولانزا و آدنوویروسها هستند، گرچه سایر ویروس ها و گاهی عفونتهای باکتریال هم می توانند باعث این مشکل شوند. این بیماری در پسر ها دو برابر بیشتر از دخترها مشاهده می شود. معمولا شکایت والدین به این صورت است که کودک دچار علایم خفیفی از سرماخوردگی بوده و ناگهان سرفه های غیرعادی مثل صدای پارس سگ ایجاد شده است.

داشتن آگاهی درباره بیماری خروسک در کودکان برای والدین امری مهم و حیاتی است. با ما در ادامه همراه باشید تا در این زمینه اطلاعات جامعی کسب کنید.

خروسک در کودکان چیست؟

کروپ یا خروسک، یک عفونت شایع در کودکان است. این بیماری باعث تورم در قسمت بالایی راه هوایی در گردن، سرفه پارس مانند و مشکلات تنفسی می شود. خروسک ممکن است با تب همراه باشد. به دلیل اینکه این بیماری باعث ناراحتی و مشکلات زیادی در کودک می شود، حتما باید توسط بهترین متخصص اطفال تحت درمان قرار بگیرد.

خروسک یا کروپ نوع بیماری است که ورم و التهاب گلو را به همراه دارد. این بیماری معمولا به دلیل باکتری، عوامل تحریک کننده و عوامل حساسیت زا بوجود می آید؛ اما شایع ترین علت آن ویروس است. خروسک اگر شدید باشد می تواند مشکلات تنفسی جدی را به همراه داشته باشد؛ اما این بیماری دیگر مانند قبل خطرناک نیست و در بسیاری موارد علائم شدیدی ندارد.

خروسک در کودکان 3 تا 5 ماهه شایع تر است و می تواند علائمی مانند سرفه های شدید و مشکلات تنفسی را به همراه داشته باشد. این بیماری به غیر از مواردی که در اثر آلرژی ایجاد می شود، واگیر دار است و در صورتی که کودک شما به آن مبتلا باشد، باید در خانه بماند.

چه چیزی باعث بروز کروپ در کودکان می شود؟

ویروس شایع ترین علت کروپ است. ویروس شایع ترین عامل بروز این بیماری است. ویروس سرماخوردگی، آنفولانزا، آدنو ویروس و ویروس RVS از جمله ویروس هایی هستند که باعث ایجاد خروسک می شوند. در مواردی آلرژی یا عوامل تحریک کننده نیز می توانند باعث بروز این بیماری شوند. اما این بیماری ممکن است در اثر باکتری، آلرژی یا رفلاکس معده نیز ایجاد شود. ویروس هایی که باعث ایجاد کروپ می شوند عبارتند از:

• ویروس پاراآنفلوانزا
• ویروس سنسیشیال تنفسی (RSV)
• آنفولانزا (ویروس آنفولانزا)
• آدنوویروس
• انتروویروس ها

کروپ از طریق تماس مستقیم با فرد آلوده یا مایعات بدن او منتقل می شود. عفونت از بینی و گلو شروع می شود و به ریه ها منتقل می شود. تورم ناحیه اطراف جعبه صدا (حنجره) و داخل نای (نای) را تحت تاثیر قرار می دهد.

کدام کودکان در معرض ابتلا به کروپ هستند؟

کودکان کوچکتر بیشتر تحت تأثیر کروپ قرار می گیرند زیرا راه های هوایی آنها کوچکتر است. مقدار کمی ورم می تواند تنفس نوزاد یا کودک خردسال را بسیار دشوار کند. کروپ بیشتر در کودکان 3 ماهه تا 5 ساله دیده می شود. زمان اوج بروز کروپ 2 سالگی است.

علائم کروپ در کودک چیست؟

به دنبال التهاب ناشی از این بیماری، مجاری تنفسی تنگ شده و تحریک پذیر می شوند، که باعث بروز علایم بیماری شامل: سرفه های پارس مانند (barking cough) که علامت مشخصه و بارز این بیماری است و معمولا شب ها تشدید می شود، استریدور یا صدای خس خس در هنگام تنفس دم و علایم شبیه سرماخوردگی مثل تب و آبریزش بینی و جاری شدن آب دهان کودک و در موارد شدید تنفس سخت که با لرزش پره های بینی و تو رفتن دنده های کودک در حین تنفس و در انتها سیانوز یا سیاه شده نوک انگشتان و لب های کودک می شود. علائم کروپ همیشه یکسان نیست.

با انتقال بیماری از بینی به ریه ها، علائم می توانند تغییر کنند. آنها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• آبریزش بینی، گرفتگی بینی و سرفه خفیف
• از دست دادن صدای
• صدای بلند “جیغ” یا سوت هنگام تنفس
• تب بالای 38 درجه
• سرفه با صدای بسیار خشن
• عطسه و آبریزش
• صدای خشن           
• دشواری در تنفس
• ریزش اشک از چشم ها
• ورم گلو و حنجره

این علائم اغلب در شب بدتر می شوند و ممکن است کودک شما را از خواب بیدار کنند. همچنین ممکن است به نظر برسد که در صبح بهتر می شوند اما با گذشت روز بدتر می شوند. اکثر کودکان در عرض 3 تا 7 روز احساس بهتری دارند. علائم کروپ را می توان با سایر مشکلات سلامتی اشتباه گرفت. برای تشخیص این بیماری باید کودک خود را نزد پزشک متخصص اطفال ببرید.

سرفه و خشن شدن صدا یکی از بارز ترین علائم خروسک است. اگر کودک شما به این بیماری مبتلا باشد، صدای سرفه های او کاملا با سرفه های عادی تفاوت دارد و در بسیاری از موارد پزشک می تواند بیماری خروسک را از روی صدای سرفه بیمار تشخیص دهد.

علائم خروسک در بسیاری از موارد شدید نیستند با گذشت مدتی تحت نظر پزشک درمان می شوند. اما در برخی موارد این علائم شدید هستند؛ مانند مشکلات تنفسی، مشکل در بلعیدن غذا، تغییر رنگ پوست و تنفس صدا دار. در صورت مشاهده این علائم، بیماری یک فوریت پزشکی محسوب می شود. فرد باید هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کند.

خروسک در کودکان چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص خروسک در کودکان معمولاً از طریق معاینه بالینی و بررسی علائم صورت می‌گیرد.

بررسی علائم بالینی

1. بررسی صداهای خشن تنفسی، کودک ممکن است صدای خس خس یا سرفه خشن، به‌ویژه هنگام تنفس یا سرفه، داشته باشد. این صدا به دلیل تورم و التهاب در نای و نایژه‌ها ایجاد می‌شود.
2. بررسی تنفس، کودک ممکن است دچار تنگی نفس یا دشواری در نفس کشیدن شود که معمولاً در شب‌ها شدت بیشتری می‌یابد.
3. در برخی از موارد، تب خفیف همراه با علائم دیگر ممکن است وجود داشته باشد.

معاینه فیزیکی

پزشک با معاینه مجاری تنفسی کودک، به‌ویژه گلو و نای، بررسی می‌کند که آیا نشانه‌ای از تورم یا انسداد مجاری تنفسی وجود دارد.

تست‌ های تصویربرداری

در برخی موارد، پزشک ممکن است از رادیوگرافی (X-ray) گردن استفاده کند تا مشخص کند که آیا تغییرات خاصی در نای و حلق وجود دارد که با خروسک هماهنگ باشد. تصویر معمولی از گردن ممکن است به نشان دادن “سیگنال” معروف به “سیگنال استیک” (Steeple sign) کمک کند، که به معنای تنگ شدن نای است.

آزمایش‌ های دیگر

در برخی مواقع، اگر پزشک مشکوک به وجود عفونت‌ های ویروسی یا باکتریایی باشد، آزمایش خون یا تست‌های ویروسی می‌تواند برای شناسایی علت دقیق علائم کودک انجام شود.

زمان مراجعه به پزشک

اگر کودک شما مشکوک به خروسک است، فورا به پزشک مراجعه کنید. این بیماری معمولا از طریق معاینه فیزیکی و بررسی علائم توسط پزشک تشخیص داده می شود. اگر بیماری ادامه پیدا کند ممکن است به اسکن ریه نیاز باشد.

در صورتی که بیماری کودک 3 تا 5 روز طول بکشد و علائم زیر در او مشاهده شود، به مراجعه به پزشک نیاز است:

• خس خس سینه
• مشکل در بلع غذا
• فرورفتگی غضلات سینه کودک
• خستگی شدید کودک
• تغییر رنگ پوست در اطراف لب و بینی
• کاهش ادرار کودک

خروسک در کودکان چگونه درمان می شود؟

درمان خروسک در کودکان به علائم، سن، شدت بیماری و سلامت عمومی کودک شما بستگی دارد. در موارد شدید خروسک، یا اگر کودک شما به خوبی نفس نمی‌کشد در موارد شدید که دیسترس تنفسی جدی وجود دارد، ممکن است کودک شما نیاز به رفتن به بیمارستان داشته باشد.

شما می توانید اکثر موارد خفیف تر را در خانه مدیریت کنید. اما گاهی اوقات تشخیص اینکه آیا کودک شما نیاز به رفتن به بیمارستان دارد یا خیر، دشوار است زیرا بیماری تغییر می کند. ممکن است کودک شما در یک لحظه بهتر به نظر برسد، و سپس بدتر شود. برای بهبود علائم ناشی از این بیماری بهتر است فضای خانه یا اتاق کودک را به کمک دستگاه بخور، مرطوب نگه دارید تا تنفس برای کودک راحت تر باشد. اگر فرزند شما بالای یک سال سن دارد، برای بهبود تنفس بهتر است زیر سر او یک بالشت بلند قرار دهید.

معمولا در موارد خفیف درمان های سرپایی و تجویز کورتیکواستروئید های تزریقی، خوراکی یا استنشاقی کافی است. نکته مهم این است که والدین نباید استرس به کودک وارد کنند، چرا که هر گونه تقلا و گریه و بیقراری کودک می تواند منجر به تنگ تر شدن مجاری تنفسی و تشدید وضعیت تنفسی کودک شود.

امروزه اعتقاد بر این است که واکسیناسیون کودکان بر علیه دیفتری و سیاه سرفه که هر دو جزو برنامه واکسیناسیون کشور ما هست و همچنین تزریق واکسن سالانه آنفولانزا تا حدود زیادی از بروز بیماری خروسک پیشگیری می کند.

دارودرمانی

متخصص اطفال ممکن است داروهای زیر را برای کمک به کاهش علائم تجویز کند:

داروهای استنشاقی

اگر کودک شما در تنفس مشکل زیادی دارد از این داروها استفاده می شود. درمان‌های استنشاقی ممکن است برای کاهش صدای سوت (استریدور) و آسان‌تر کردن تنفس استفاده شود.

استروئیدها

اگر کودک نتواند استروئیدها را از راه دهان (خوراکی) مصرف کند، اغلب یک استروئید تزریقی داده می‌شود. این دارو می تواند به جلوگیری از بدتر شدن بیماری کمک کند.

سایر داروها

اگر احساس کند که خروسک در کودک شما از آلرژی یا رفلاکس است، ممکن است پزشک داروهای دیگری را تجویز کند. همچنین ممکن است او استامینوفن یا ایبوپروفن را برای تب یا ناراحتی توصیه کند. اگر بیماری ناشی از ویروس باشد، آنتی بیوتیک ها مفید نیستند.

درمان خانگی

برای موارد خفیف تر، این روش ها ممکن است در خانه کمک کنند:

• به کودک خود استراحت دهید و مایعات فراوان بنوشید.
• در خانه سیگار نکشید دود می تواند سرفه کودک شما را بدتر کند.
• سر فرزندتان را بالا نگه دارید. کودک بزرگتر را با بالش های اضافی در رختخواب نگه دارید. هرگز از بالش برای نوزادان کمتر از 12 ماه استفاده نکنید.
• در همان اتاقی بخوابید که فرزندتان می خوابد تا اگر کودکتان دچار مشکل تنفسی شد، فورا به او کمک کنید.
• آرام بمان. اگر فرزندتان ببیند که شما ترسیده اید، باعث افزایش اضطراب و مشکلات تنفسی او می شود.
• فرزندتان را راحت کنید آهنگ مورد علاقه کودک خود را قبل از خواب بخوانید یا یک اسباب بازی مورد علاقه خود را پیشنهاد دهید.
• تنفس بخار یا هوای خنک شب نیز ممکن است به کودک شما کمک کند تا راحت تر نفس بکشد.
• قرار دادن دستگاه بخور در اتاق کودک
• هنگام نفس کشیدن، یک پارچه گرم و مرطوب را روی بینی و دهان کودک خود قرار دهید.
• ایجاد اتاق بخار در حمام آب گرم را در دوش حمام خود روشن کنید. در را بسته نگه دارید تا اتاق بخار شود. 15 تا 20 دقیقه با کودک خود در بخار بنشینید. فرزندتان را تنها نگذارید.
• اگر کودک شما شب از خواب بیدار می شود، سعی کنید او را ببندید و بیرون بروید تا در هوای خنک شب تنفس کند.

روش های پیشگیری از ابتلای کودکان به خروسک

پیشگیری از ابتلای کودکان به خروسک معمولاً به کاهش خطر ابتلا به عفونت‌ های ویروسی و مراقبت‌ های عمومی مربوط می‌شود. برخی از روش‌های پیشگیری عبارتند از:

1. واکسن آنفلوآنزا می‌تواند از ابتلا به برخی از ویروس‌هایی که ممکن است موجب خروسک شوند، جلوگیری کند. اگرچه خروسک بیشتر توسط ویروس پاراویروس ایجاد می‌شود، اما پیشگیری از عفونت‌های تنفسی دیگر می‌تواند خطر ابتلا را کاهش دهد.
2. واکسن دیفتری نیز می‌تواند در جلوگیری از برخی عفونت‌های مشابه که علائم مشابه خروسک دارند، مفید باشد.
3. یکی از بهترین راه‌ های پیشگیری از عفونت‌های ویروسی، شستشوی منظم و صحیح دست‌ها است. به کودکان آموزش دهید که قبل از خوردن غذا، بعد از بازی و بعد از دستشویی دست‌های خود را بشویند.
4. هنگام عطسه یا سرفه، بهتر است کودک از دستمال یک‌ بار مصرف استفاده کند و سپس دستمال را دور بیندازد تا از انتشار ویروس‌ها جلوگیری شود.
5. از تماس نزدیک با افرادی که علائم بیماری‌های تنفسی مانند سرماخوردگی یا آنفلوآنزا دارند، خودداری کنید. ویروس‌هایی که باعث خروسک می‌شوند به راحتی از طریق قطرات تنفسی منتقل می‌شوند
6. تغذیه مناسب و متعادل برای کودک، که شامل میوه‌ها، سبزیجات، و مواد غذایی غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی است، به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند.
7. داشتن خواب کافی و فعالیت بدنی منظم باعث تقویت سیستم ایمنی و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های تنفسی می‌شود.
8. از آلودگی‌های محیطی مانند دود سیگار یا هوای آلوده که می‌توانند سیستم تنفسی کودک را آسیب‌پذیر کنند، اجتناب کنید. آلودگی هوا می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌های تنفسی و بروز مشکلات تنفسی را افزایش دهد.
9. اگر کودک به مهدکودک یا مدرسه می‌رود، اطمینان حاصل کنید که محیط تمیز و بهداشتی است. از تماس مستقیم کودک با سایر کودکان مبتلا به بیماری‌های تنفسی جلوگیری کنید.
10. استفاده از دستگاه‌های رطوبت‌ ساز در اتاق کودک می‌تواند به پیشگیری از خشکی مجاری تنفسی و کاهش تحریکات ناشی از سرماخوردگی یا دیگر بیماری‌های ویروسی کمک کند.
11. اگر کودک دچار بیماری‌های تنفسی است، درمان به موقع می‌تواند از پیشرفت بیماری به خروسک جلوگیری کند. در صورت مشاهده علائم مانند سرفه خشن یا تنگی نفس، به پزشک مراجعه کنید.

سوالات متداول

کلام آخر

خروسک یک بیماری تنفسی ویروسی شایع در کودکان است که باعث سرفه‌های خشن و صدای خس‌خس می‌شود. علائم این بیماری معمولاً در شب تشدید می‌شود و با تب خفیف همراه است. درمان معمولاً شامل استراحت، مایعات، و داروهای تب‌ بر است. در موارد شدیدتر، نیاز به درمان پزشکی و حتی بستری در بیمارستان ممکن است باشد. با مراقبت‌های مناسب، خروسک معمولاً قابل درمان است و عوارض جدی نخواهد داشت.