بلوغ زودرس + نحوه درمان آن

بلوغ زودرس زمانی اتفاق می‌افتد که بدن کودک زودتر از حد عادی و نرمال دچار تغییر شده و شبیه به بدن بزرگسالان شود. اگر دختران قبل از سن ۸ سالگی و پسران قبل از سن ۹ سالگی با این تغییرات مواجه شوند بلوغ زودرس اتفاق افتاده است. این موضوع که با رشد سریع، بزرگ شدن آلت تناسلی و بیضه، کلفت شدن صدای پسران، رویش مو در ناحیه زیر بغل و ناحیه تناسلی، پریود شدن دختران و… بروز پیدا می‌کند، عوارض منفی مختلفی به همراه دارد. از این رو شناخت به موقع و درمان مناسب آن، اهمیت بسزایی دارد.

بیشتر بخواندی: دوران بلوغ و نوجوانی

درک بلوغ زودرس: علل، علائم و مدیریت

درک بلوغ زودرس، علل و علائم آن کمک می‌کند تا والدین دید آگاهانه‌تری نسبت به این موضوع داشته باشند و با درک این موضوع، راهکار مناسبی را در رفتار با کودک خود در پیش بگیرند. همچنین شناخت علائم آن برای اقدام سریع و درمان بموقع بسیار کمک کننده است. این عارضه به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد و عواقب گوناگونی را برای فرزندان در پی دارد. بلوغ زودرس می‌تواند به دلایل فیزیولوژیک یا شرایط زیست محیطی یا حتی عوامل روانی ایجاد شود و در برخی موارد به سلامت جسمی و روانی کودک ضربه وارد کند. علائم بلوغ زودرس در دختران و کودکان کاملا متفاوت است و به صورت فیزیکی یا تغییرات رفتاری نمایان می‌شود.

تعریف بلوغ زودرس

بلوغ زود هنگام پدیده‌ای است که در آن کودک یا نوجوان پیش از زمان معمول با تغییرات جسمی و جنسی مواجه می‌شود. کودکان یا نوجوانان مبتلا به این عارضه زودتر از سایر همسالان خود دچار تکامل جنسی می‌شوند و اندام‌های جنسی آنها رشد پیدا می‌کند. این موضوع در دختران شامل رشد سینه‌ها و در پسران شامل رشد آلت تناسلی و بزرگ شدن بیضه‌ها می‌شود. بلوغ زود هنگام به دلایلی مانند عوامل محیطی، عوامل ژنتیکی یا حتی تغذیه کودک اتفاق می‌افتد و یک چالش جسمی و روانی را برای او در پی دارد. به همین علت باید هرچه سریع‌تر شناخته شده و کنترل شود. در غیر این صورت روابط اجتماعی و سلامت عمومی فرد را به خطر می‌اندازد.

محدوده سنی طبیعی برای شروع بلوغ

محدوده سنی طبیعی برای شروع بلوغ در دختران بین ۸ تا ۱۳ سالگی و در پسران بین ۹ تا ۱۴ سالگی است. اگر دختر خانم‌ها قبل از ۸ سالگی و آقا پسرها زیر ۹ سال با تغییرات بدنی و جنسی مواجه شوند بلوغ زود هنگام اتفاق افتاده است. همچنین در صورتی که بعد از سن ۱۳ سالگی در دختران و بعد از سن ۱۴ سالگی در پسران علائم بلوغ دیده نشود کودک دچار بلوغ دیررس می‌شود.

بیشتر بخواندی: تغذیه سالم برای کودکان

اهمیت تشخیص و درمان به موقع بلوغ زودرس

بلوغ زودرس اثرات منفی مختلفی بر زندگی کودکان دارد از این رو تشخیص به موقع و درمان آن بسیار حائز اهمیت است. از مهمترین دلایل اهمیت تشخیص و درمان به موقع بلوغ زود رس می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.

1. مشکلات جسمانی: کودکانی که به بلوغ زود هنگام مبتلا می‌شوند با مشکلات جسمانی مانند کاهش قد، مشکل در سیستم تناسلی و مشکلات مربوط به توازن هورمونی در بدن خود مواجه می‌شوند.

2. ریسک بالاتر برای بیماری‌های مزمن: بررسی و تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد بلوغ زودرس زمینه بروز بیماری‌هایی مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی را فراهم می‌کند.

3. مشکلات روانی: کودکان مبتلا به این عارضه معمولا با مشکلات روانی نظیر استرس و افسردگی دست و پنجه نرم می‌کنند و تغییرات جسمی و جنسی آنها با سرعت بیشتری پیش می‌رود.

علل بلوغ زودرس

بلوغ زودرس به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد که برخی از آنها به شرح زیر است.

1. چاقی و وزن بالا: کودکانی که از سنین پایین به چاقی و اضافه وزن مواجه می‌شوند ممکن است به دلیل تغییر در سطح هورمون‌ها، دچار بلوغ زود هنگام شوند.

2. تغذیه نامناسب: مصرف غذاهای بی‌کیفیت و نامناسب بر توازن هورمون‌های بدن تاثیر گذاشته و باعث ایجاد بلوغ زودرس می‌شود.

3. عوامل روانی: استرس‌های ناشی از مشکلات اجتماعی، خانوادگی یا مشکلات تحصیلی زمینه ساز بلوغ زودرس خواهد بود.

4. عوامل ژنتیکی: اگر یک فرد در خانواده دچار بلوغ زودرس باشد احتمال اینکه فرزند او با این مشکل مواجه شود بسیار زیاد است.

علائم بلوغ زودرس

علائم بلوغ زود هنگام در دختران و پسران متفاوت است. از علائم این عارضه در دختران می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.

• تغییرات در ظاهر بیرونی

• رشد سینه

• شروع پریود

• تغییر در تنظیم وزن

• تغییر در رفتارها

علائم بلوغ زودرس در پسران عبارتند از:

• رشد موهای ناحیه تناسلی

• تغییرات در رفتار

• افزایش اندام‌های جنسی

• تغییرات در صدا

بیشتر بخوانید: آلرژی در کودکان

تشخیص بلوغ زودرس

تشخیص بلوغ زود هنگام با توجه به بررسی علائم فیزیکی و تغییرات جسمی کودکان انجام می‌شود. به طور مثال والدین با مشاهده تغییرات ظاهری در بدن دختران مانند رشد سینه یا آغاز پریود می‌توانند متوجه این عارضه شوند. همچنین رشد موهای تناسلی، تغییرات صدا، نشان دهنده بلوغ زودرس در پسران است. علاوه بر آن مراجعه به مشاوره و انجام یک سری آزمون‌های خاص به تشخیص دقیق این عارضه کمک می‌خواهد کرد.

گزینه های درمان بلوغ زودرس

در صورتی که بلوغ زود هنگام با سرعت کمی پیش برود نیازی به درمان ندارد. همچنین اگر این تغییرات در سنین نزدیک به سن بلوغ آغاز شوند نیازی به درمان نخواهد بود. اما در مواردی به غیر از موارد مذکور برای درمان این مشکل باید اقدامات لازم را انجام دهید. درمان بلوغ زودرس ممکن است با دارو آغاز شود. این داروها شامل هورمون‌های سنتزی یا مصنوعی هستند که تولید هورمون‌های تناسلی یا هورمون‌های رشد را متوقف می‌کنند. در صورتی که بلوغ زودرس به دلیل وجود تومور یا توده در بدن کودک ایجاد شده، برای کنترل آن اقدام به جراحی می‌کنند تا از این طریق تومور یا توده را بردارند.

نتیجه گیری

در این مقاله راجع به بلوغ زودرس صحبت کردیم. همانطور که گفتیم اگر تغییرات جسمی و جنسی کودک زودتر از سنین معمول صورت بگیرد کودک با مشکل بلوغ زود رس مواجه می‌شود. این عارضه می‌تواند به دلایل ژنتیکی، عوامل محیطی، چاقی و اضافه وزن بالا، عوامل روانی و… اتفاق بیفتد و معمولاً با تغییرات رفتاری، افزایش رشد اندام‌های جنسی، رشد موها در ناحیه تناسلی و زیر بغل بروز پیدا می‌کند. تشخیص این عارضه و درمان سریع آن اهمیت بسزایی دارد. چرا که عدم توجه به این موضوع می‌تواند باعث ایجاد مشکلات متعدد از جمله کوتاهی قد، ابتلا به بیماری‌های مزمن، ایجاد مشکلات جسمی و مشکلات اجتماعی در کودک شود.

سوالات متداول

آیا بلوغ زودرس درمان دارد؟

بله اگر این عارضه زود تشخیص داده شود با مصرف دارو یا حتی جراحی قابل درمان است.

آیا بلوغ زود هنگام باعث کوتاهی قد می‌شود؟

بله زمانی که دوره بلوغ به اتمام می‌رسد رشد قد متوقف می‌شود. با توجه به اینکه اسکلت‌های بدن در این دوره بالغ می‌شود و رشد استخوان‌ها در سنین پایین تر از حد طبیعی توقف پیدا می‌کند، بچه‌هایی که به این عارضه مبتلا می‌شوند در صورت عدم درمان به پتانسیل کامل قد نمی‌رسند.

علائم بلوغ زود هنگام را چگونه تشخیص دهیم؟

اگر در دختران قبل از ۸ سالگی و در پسران قبل از ۹ سالگی علائمی مانند تغییرات در رفتار، تغییرات در صدا، رشد اندام‌های جنسی و… را مشاهده کردید باید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.

برای تشخیص بلوغ زود هنگام از چه روش‌هایی استفاده می‌شود؟

بررسی سابقه پزشکی کودک و خانواده، معاینه فیزیکی، انجام آزمایش خون و انجام اشعه ایکس از دست و پا از روش‌های تشخیص این عارضه هستند.