سندرم کودک تکان خورده چیست و چه علائمی دارد؟

سندرم کودک تکان خورده یک آسیب مغری جدی است که هرساله بسیاری کودک در جهان قربانی آن میشوند. ترومای سر یا سندرم کودک تکان خورده به دلیل سو رفتار با کودک و تکان های شدید ایجاد میشود. این آسیب سلول های مغزی کودک را تخریب کرده و مانع از رسیدن اکسیژن به آنها میشود. این سندروم میتواند آسیب های جدی و حتی مرگ کودک را در پی داشته باشد.

از آنجا که بافت سر کودکان بسیار آسیب پذیر است، معمولا کودکان زیر 1 سال قربانی این مشکل هستند. این سندرم که در اثر تکان های محکم و بیش از حد یا ضربه به سر کودک رخ میدهد، ممکن است در کودکان تا سن 5 سال نیز دیده شود.

سندرم کودک تکان خورده چیست؟

سندرم کودک تکان خورده یا ترومای سر نوعی آسیب مغزی جدی است که میتواند عواقب ناخوشایندی را در پی داشته باشد. این سندرم زمانی اتفاق میوفتد که کودک بیش از حد تکان داده شود. این مشکل معمولا زمانی اتفاق میوفتد که گریه کودک متوقف نمیشود و والدین یا افراد بزرگتر ممکن است برای متوقف کردن گریه، کودک را بیش از حد تکان دهند. این تکان ها میتواند با ضربه محکم به سر کودک نیز همراه باشد.

از آنجا که سر، گردن و بافت مغز کودک نرم است، زمانی که سر ضربه میخورد یا کودک تکان داده میشود، مغز به دیواره های جمجمه برخورد میکند. این برخورد ممکن است با آسیب جدی مغز، التهاب، زخم و خونریزی بافت مغز همراه باشد. این عارضه معمولا به چشم کودک نیز آسیب میزند و خونریزی شبکیه چشم را به همراه دارد. این سندرم همچنین ممکن است باعث شکستگی استخوان و آسیب نخاع و گردن شود.

بیشتر بخوانید

کاهش شنوایی در کودکان

تکان های معمولی ناشی از تعامل با کودک، مانند پرت کردن کودک به بالا به منظور بازی نمیتواند باعث آسیب جدی به مغز شود و معمولا سندرم کودک تکان خورده در اثر ضربه های جدی ناشی از خشونت اتفاق میوفتد.

بیشتر قربانیان ترومای سر، کودکان زیر یک سال بوده اند. احتمال بروز این سندرم تا 5 سالگی نیز وجود دارد، اما معمولا در کودکان 6 الی 8 ماهه اتفاق میوفتد.

بیشتر بخوانید: بی خوابی در کودکان چه علتی دارد و چگونه درمان میشود؟

علائم سندرم کودک تکان خورده

کودکی که دچار ترومای سر شده، ممکن است چشمانی بی حالت و بدن خشک یا بی حس داشته باشد. معمولا این کودک در خوردن شیر و غذا دچار مشکل میشود و نمیتواند روی حرکات و فعالیت های خود تمرکز کند. این کودک ممکن است از هوش برود و در نفس کشیدن مشکل داشته باشد.

سندرم کودک تکان خورده ممکن است علائم فیزیکی و ظاهری نداشته باشد. آسیب مغز، چشم و نخاع ممکن است در کودک قابل مشاهده نباشد اما به مرور زمان بسیاری از فعالیت های کودک را مختل کند. از جمله علائم این اختلال میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• ضعف و بی حالی
• تحریک پذیری
• بی اشتهایی و مشکل در خوردن غذا
• استفراغ
• مشکل در تنفس
• مردمک نابرابر
• کبود شدن
• ناتوانی در تمرکز
• بی حالت بودن چشم
• بیهوشی

این سندرم در هر 4 کودک، موجب مرگ یک نفر میشود. در بسیاری مواقع عواقب این حادثه ممکن است قابل تشخیص و شناسایی نباشد و مشکلات جدی آن مدت ها بعد، مثلا در دوران مدرسه مشخص شود.

عواض و آسیب های سندرم کودک تکان خورده

ترومای مغزی یک آسیب جدی به مغز است و میتواند عواقب جدی را به همراه داشته باشد. این مشکل در بسیاری مواقع قابل تشخیص نیست و در سنین بالاتر با عوارضی که ایجاد میکند تشخیص داده میشود.

• نابینایی جزئی یا کامل
• مشکل در شنوایی
• ناتوانی و عقب ماندگی ذهنی
• اختلال در یادگیری
• تشنج
• مشکلات رفتاری
• مشکلات حافظه
• مشکلات گفتاری

تشخیص سندرم کودک تکان خورده

معمولا علائم این سندرم توسط والدین قابل تشخیص نیست و علائم خفیف تر نیز نادیده گرفته میشوند. بسیاری از والدین نیز از ذکر اینکه کودک تکان خورده است خودداری میکنند و به این موضوع تشخیص را برای پزشک دشوارتر میکند. برخی از روش های تشخیص ترومای مغزی شامل موارد زیر است:

• سی تی اسکن
• ام آر ای
• معاینه و برررسی بدن
• آزمایش خون
• تست بیایی سنجی

بیشتر بخوانید: زرد زخم در کودکان چیست و چه علائمی دارد؟

درمان سندرم کودک تکان خورده

درمان و بهبودی کودک به نوع آسیب و شدت آسیبی که به او وارد میشود بستگی دارد. بهترین راهکار برای جلوگیری از آسیب های جدی این سندروم این است که در صورتی که حس کردید به کودک شما صربه شدید وارد شده، سریعا برای تشخیص به پزشک مراجعه کنید. دریافت کمک های پزشکی فوری میتواند تاثیر بسیاری در جلوگیری از آسیب های جدی این اختلال داشته باشد.

نحوه جلوگیری از سندرم کودک تکان خورده

ترومای سر کاملا قابل پیشگیری است و با رعایت مراقبت های لازم توسط والدین از آن جلوگیری میشود. لازم که والدین از عوامل آسیب زننده و تکان هایی که ممکن است به کودک آسیب وارد کند آگاه باشند و از آن پیشگیری کنند. همچنین در بسیاری مواقع، خشم ناگهانی یا تکان های شدید برای کنترل گریه کودک موجب ایجاد این آسیب میشود؛ بنابراین لازم است تا والدین بتوانند در این مواقع رفتار خود را کنترل کنند.

پرسش های متداول

آیا سندرم کودک تکان خورده موجب مرگ کودک میشود؟

در صورتی که تکان و ضربه شدید باشد، آسیب جدی به مغز وارد میشود که ممکن است به مرگ نوزاد منجر شود.

سندرم کودک تکان خورده درمان دارد؟

این اختلال ممکن است عواقبی را به همراه داشته باشد که قابل درمان نباشند؛ اما در صورت تشخیص به موقع پس از وارد شدن ضربه، کمک های فوری پزشکی ممکن است از عوارض جدی آن پیشگیری کنند.

آیا سندرم کودک تکان خورده در حین بازی اتفاق میوفتد؟

ترومای سر در پی تعامل با کودک، بازی کردن، تاب خوردن و بالا و پایین انداختن او اتفاق نمیوفتد. ترومای سر معمولا در اثر عقب و جلو کردن کودک در پی خشم و عصبانیت افراد بزرگتر رخ میدهد.