مشکلات کلیوی در کودکان

مشکلات کلیوی در کودکان می‌توانند از ناهنجاری‌های مادرزادی گرفته تا عفونت‌های ادراری یا بیماری‌های مزمن متغیر باشند، این اختلالات اگر زود تشخیص داده نشوند، منجر به آسیب‌های جدی کلیه و اختلال در رشد و عملکرد طبیعی بدن کودک می‌شوند و علائمی مانند تورم صورت یا دست و پا، کاهش ادرار، تکرر ادرار یا وجود خون در ادرار می‌توانند نشانه‌هایی از بیماری کلیوی باشندُ آیا می‌دانید چه علائمی در کودک شما نیاز به بررسی فوری کلیه دارد؟

انواع مشکلات کلیوی در کودکان

مشکلات کلیوی در کودکان عبارت اند از:

ناهنجاری های مادرزادی کلیه

ناهنجاری‌های مادرزادی کلیه شامل مشکلاتی هستند که در زمان رشد جنین ایجاد می‌شوند و این ناهنجاری‌ها مانند کلیه نعل اسبی، هیدرونفروز (تجمع ادرار در کلیه) یا عدم تشکیل یک یا هر دو کلیه می‌توانند عملکرد طبیعی کلیه را مختل کنند و در صورت عدم تشخیص به‌ موقع، منجر به آسیب کلیوی شوند.

عفونت های مجاری ادراری (UTIs)

عفونت‌های مجاری ادراری (UTIs) از شایع‌ترین مشکلات کلیوی در کودکان هستند که به دلیل ورود باکتری‌ها به مجرای ادرار ایجاد می‌شوند و این عفونت‌ها مثانه (سیستیت) یا کلیه‌ها (پیلونفریت) را درگیر می‌کنند، علائم آن شامل تب، درد هنگام ادرار، تکرر ادرار، بی‌قراری و حتی بوی بد ادرار است و تشخیص به‌ موقع و درمان با آنتی‌بیوتیک بسیار مهم است تا از آسیب دائمی به کلیه‌ها جلوگیری شود.

آسیب حاد کلیه (AKI)

آسیب حاد کلیه (AKI) به کاهش ناگهانی عملکرد کلیه‌ها گفته می‌شود که در مدت کوتاهی چند ساعت تا چند روز اتفاق می‌افتد، این وضعیت در کودکان به دلیل عفونت شدید، کم‌آبی بدن، مصرف داروهای خاص یا انسداد در مسیر ادرار ایجاد می‌شود و علائم شامل کاهش دفع ادرار، تورم بدن، تهوع، خواب‌آلودگی و افزایش سطح اوره و کراتینین در خون است، تشخیص و درمان سریع بسیار حیاتی است تا از آسیب دائمی به کلیه‌ها جلوگیری شود.

علل مشکلات کلیوی در کودکان

دلایل مشکلات کلیوی کودکان شامل موارد زیر است:

1. بسیاری از مشکلات کلیه در کودکان زمینه ژنتیکی دارند، به این معنی که از والدین به فرزندان منتقل می شوند، بیماری هایی مانند بیماری کلیه پلی کیستیک، سندرم آلپورت و ناهنجاری های مادرزادی ممکن است ارثی باشند.
2. عفونت های باکتریایی مانند عفونت های مجاری ادراری در صورت عدم درمان می توانند منجر به التهاب و آسیب کلیه شوند، کودکانی که دارای ناهنجاری های مادرزادی مجاری ادراری یا شرایطی هستند که سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کنند، در معرض خطر بیشتری برای عفونت های مکرر قرار دارند.
3. مصرف برخی داروها، مانند داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) و آنتی بیوتیک ها، در صورت استفاده نادرست یا با دوز بالا، می تواند در کودکان باعث آسیب کلیوی شود، قرار گرفتن در معرض سموم مانند سرب، جیوه یا مواد شیمیایی نیز ممکن است عملکرد کلیه را مختل کند.

علائم مشکلات کلیوی در کودکان

علائم مشکلات کلیوی در کودکان شامل:

علائم ادراری

• تکرر ادرار
• درد یا سوزش هنگام ادرار کردن
• شب ادراری در کودکانی که قبلاً به طور کامل از پوشک گرفته شده اند
• تغییر در رنگ یا بوی ادرار

تورم

• تورم صورت، دست، پا یا شکم
• پف کردگی دور چشم، به خصوص در صبح
• مشکل در پوشیدن لباس یا کفش به دلیل تورم

درد شکم

• درد مبهم و تیر کشنده در پایین کمر یا پهلوها
• ناراحتی یا حساسیت در شکم

برای دریافت نوبت از دکتر جاوید ظفری با شماره ی 02122429281 تماس بگیرید.

تشخیص مشکلات کلیوی در کودکان

تشخیص مشکلات کلیوی در کودکان نیازمند بررسی دقیق سابقه پزشکی، علائم بالینی و انجام آزمایش‌های تخصصی است، پزشک ابتدا علائمی مانند تب مکرر، ورم دست و پا، تکرر یا کاهش ادرار، فشار خون بالا، یا رشد نامناسب کودک را ارزیابی می‌کند و سپس برای بررسی عملکرد کلیه، آزمایش ادرار برای بررسی پروتئین، خون یا عفونت، آزمایش خون (اندازه‌گیری اوره، کراتینین و الکترولیت‌ها) تجویز می‌شود.

در موارد مشکوک، سونوگرافی کلیه و مثانه برای بررسی ساختارهای کلیوی و ناهنجاری‌های مادرزادی انجام می‌شوددو در برخی موارد پیشرفته‌تر، تصویربرداری‌های دقیق‌تر مانند سی‌تی‌اسکن، MRI یا اسکن هسته‌ای و حتی نمونه‌برداری (بیوپسی) کلیه ممکن است مورد نیاز باشد، تشخیص زودهنگام می‌تواند از بروز آسیب‌های جدی کلیوی جلوگیری کند.

درمان مشکلات کلیوی در کودکان

درمان مشکلات کلیوی در کودکان بستگی به نوع و شدت بیماری دارد. در ادامه، روش‌های درمانی را با توجه به علت آن بررسی خواهیم کرد:

درمان عفونت‌های مجاری ادراری

عفونت‌های ادراری در کودکان معمولا با باکتری‌ها ایجاد می‌شوند و می‌توانند به کلیه‌ها هم سرایت کنند، درمان اصلی شامل تجویز آنتی‌بیوتیک مناسب براساس نوع باکتری و حساسیت آن است و برای پیشگیری از عود عفونت، باید به بهداشت ادراری کودک توجه کرد و در صورت عفونت‌های مکرر، ممکن است آنتی‌بیوتیک پیشگیرانه به مدت طولانی تجویز شود و همچنین، بررسی‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی و سیستویورتروگرافی برای تشخیص مشکلات ساختاری یا بازگشتی ادرار انجام می‌شود.

درمان ناهنجاری‌های مادرزادی کلیه

برخی کودکان با مشکلات ساختاری کلیه یا مجاری ادراری به دنیا می‌آیند که باعث اختلال در عملکرد کلیه می‌شود و نمونه‌هایی مثل کلیه دوشاخ، کلیه اسکار، تنگی حالب یا بازگشت ادرار به کلیه وجود دارد و درمان بسته به شدت مشکل متغیر است؛ گاهی نیاز به جراحی برای اصلاح انسداد یا بازگشت ادرار است و گاهی با دارو و مراقبت‌های ویژه می‌توان از پیشرفت آسیب جلوگیری کرد، پیگیری مداوم با سونوگرافی و آزمایش‌های ادرار ضروری است.

درمان سنگ کلیه

سنگ‌های کلیوی در کودکان ناشی از تغییرات متابولیک، کم‌آبی یا عفونت هستند و درمان شامل افزایش مصرف آب برای دفع سنگ‌های کوچک، مصرف داروهای ضد درد و داروهایی برای کمک به حل سنگ می‌شود، در صورت بزرگ بودن سنگ یا ایجاد انسداد، ممکن است نیاز به سنگ‌شکنی با امواج صوتی (ESWL) یا جراحی باشد و رژیم غذایی مخصوص برای کاهش تشکیل سنگ نیز توصیه می‌شود.

درمان نارسایی کلیه (حاد یا مزمن)

نارسایی حاد کلیه (AKI) معمولا به‌ دلیل مشکلات ناگهانی مثل کم‌آبی شدید، عفونت یا مسمومیت اتفاق می‌افتد و نیاز به درمان سریع برای بازگرداندن عملکرد کلیه دارد، نارسایی مزمن کلیه (CKD) به‌ تدریج ایجاد می‌شود و درمان آن شامل کنترل فشار خون، کاهش پروتئینوری، اصلاح تغذیه و درمان بیماری‌های زمینه‌ای است، در مراحل پیشرفته، دیالیز یا پیوند کلیه ممکن است ضروری شود.

درمان سندرم نفروتیک

این بیماری باعث نشت بیش از حد پروتئین از کلیه به ادرار می‌شود که منجر به تورم، کم‌خونی و مشکلات ایمنی می‌شود، درمان اصلی شامل مصرف داروهای کورتونی برای کاهش التهاب و نشت پروتئین است و در موارد مقاوم، داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مثل سیکلوسپورین یا مایکوفنولات نیز تجویز می‌شود، رژیم غذایی کم نمک و کنترل وزن هم اهمیت دارد.

درمان فشار خون بالا ناشی از بیماری کلیوی

کودکانی که مشکلات کلیوی دارند ممکن است دچار فشار خون بالا شوند که خود می‌تواند به کلیه‌ها آسیب بیشتری برساند، کنترل فشار خون با داروهای ضد فشار خون مثل مهارکننده‌های ACE یا ARB و رژیم غذایی کم نمک اهمیت زیادی دارد و نظارت مکرر بر فشار خون و عملکرد کلیه‌ها برای پیشگیری از پیشرفت بیماری ضروری است.

سوالات متداول

در نهایت…

مشکلات کلیوی در کودکان می‌توانند تأثیرات جدی روی سلامت و رشد آنها داشته باشند، مراقبت‌های به موقع و مراجعه به پزشک متخصص، نقش کلیدی در جلوگیری از عوارض شدید دارد، بنابراین، توجه به علائم و پیگیری درمان، سلامت کلیه‌های کودک شما را تضمین می‌کند.