ذات الریه در کودکان

ذات الریه در کودکان یا پنومونی، نوعی بیماری التهابی است که ریه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد و معمولا توسط باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها ایجاد می‌شود. زمانی که کودکان به این بیماری دچار می شوند و با علائمی مانند سرفه، درد، تب، اسهال، استفراغ و کاهش اشتها همراه باشد. در این مقاله، به بررسی علل، علائم و روش‌های درمان ذات الریه در کودکان می‌پردازیم.

ذات الریه یا پنومونی چیست؟

ذات الریه، که به نام پنومونی هم شناخته می‌شود، عمدتاً ناشی از عفونت ویروسی یا باکتریایی است. این میکروب‌ها باعث پر شدن کیسه‌های هوایی در ریه‌ها با مایع (بلغم یا مخاط) می‌شوند. این وضعیت باعث مشکل در تنفس می‌شود و برای کودکان سرفه را تحریک می‌کند.

ذات الریه از طریق انتقال از افراد آلوده به وجود می‌آید که میکروب‌ها را در قطرات مایعی که در گلو، بینی یا دهان خود حمل می‌کنند، منتقل می‌کنند. یک فرد آلوده با سرفه، میکروب‌ها را در هوا منتشر می‌کند. کودکان با لمس کردن چیزی، میکروب‌ها را تنفس می‌کنند یا از طریق بزاق یا غشای مخاطی با فرد آلوده در تماس مستقیم قرار می‌گیرند. ذات الریه عمدتاً در ماه‌های سرد رخ می‌دهد، زمانی که کودکان بیشتر وقت خود را در داخل منزل و در تماس نزدیک با دیگران سپری می‌کنند. کودکان زیر دو سال در برابر ابتلا به ذات الریه بیشتر در خطر قرار دارند.

انواع ذات الریه در کودکان

پنومونی، عفونت التهابی در ریه‌ها است که می‌تواند در هر سنی از زندگی رخ دهد. اما این عفونت بیشتر در کودکان و نوزادان رخ می‌دهد. پنومونی در کودکان می‌تواند به چندین شکل رخ دهد که عبارتند از:

1. پنومونی باکتریایی: این نوع پنومونی معمولاً توسط باکتری‌هایی مانند Streptococcus pneumoniae، پنوموکوک، هموفیلوس آنفلوآنزا نوع b و یا گروه‌های دیگر باکتری‌ها ایجاد می‌شود.
2. پنومونی ویروسی: این نوع پنومونی ممکن است به دنبال عفونت ویروسی مانند ویروس تنفسی سینی گوزی، ویروس سینه‌ای و یا ویروس آنفلوآنزا رخ دهد.
3. پنومونی قارچی: این نوع پنومونی ممکن است به دنبال ابتلا به عفونت قارچی مانند Aspergillus و یا Pneumocystis jirovecii رخ دهد. این نوع پنومونی بیشتر در کودکانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، به خصوص کودکان مبتلا به ایدز، رخ می‌دهد.
4. پنومونی غیرقابل تعریف: در برخی موارد، نوع پنومونی مورد علت مشخصی نیست و به عنوان پنومونی غیرقابل تعریف شناخته می‌شود.

هر نوع پنومونی دارای علائم و نشانه‌های خاص خود است و درمان آن‌ها نیز متفاوت است. پزشک ممکن است برای درمان پنومونی، شما را به مصرف آنتی‌بیوتیک، داروهای ضدویروسی، کورتیکواستروئیدها و یا دیگر داروهایی تجویز کند. همچنین، مراقبت در خانه و استراحت از مهمترین نکاتی است که باید انجام شود.

علل ذات الریه در کودکان

ذات الریه یا پنومونی در کودکان می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، از جمله ویروس‌ها، باکتری‌ها و سایر میکروب‌ها. اغلب پنومونی به عنوان عارضه‌ای از بیماری‌های دیگر مانند آنفولانزا یا عفونت تنفسی فوقانی ویروسی رخ می‌دهد. گذرگاه‌های بینی و گلو به میکروارگانیسم‌ها اجازه می‌دهند تا وارد مجاری هوایی شده و کیسه‌های هوایی در ریه‌ها را آلوده کنند.

یکی از ویروس‌های شایع در کودکان زیر ۵ سال که منجر به ذات الریه می‌شود، ویروس سنسیشیال تنفسی (RSV) است. کودکان زیر یک سالی که در معرض دود سیگار قرار می‌گیرند، در خطر ابتلا به ذات الریه قرار دارند.

عوامل زیر می‌توانند خطر ابتلای کودکان به ذات الریه ناشی از میکروارگانیسم‌ها را افزایش دهند:

1. سیستم ایمنی ضعیف
2. مشکلات سلامتی مزمن مانند فیبروز کیستیک یا آسم کودکان
3. مشکلات تنفسی مانند عفونت دستگاه تنفسی در کودکان و بیماری‌های ریوی

علائم ذات الریه در کودکان چیست؟

علائم ممکن است برای هر کودک، بسته به علت ایجاد آن، کمی متفاوت باشد. به طور کلی، ذات الریه باکتریایی با علائم زیر به طور ناگهانی رخ می‌دهد:

1. سرفه با خلط
2. درد در قفسه سینه
3. استفراغ یا اسهال
4. کاهش اشتها
5. خستگی
6. تب

اولین علائم پنومونی ویروسی معمولاً شبیه پنومونی باکتریایی است. با اما ذات الریه ویروسی، مشکلات تنفسی به طور کندتر ظاهر می‌شوند. سرفه کودک ممکن است بدتر شود و صدای خس خس در قفسه سینه ایجاد شود. پنومونی ویروسی می‌تواند خطر ابتلا به ذات الریه باکتریایی را در کودک افزایش دهد. علاوه بر علائم فوق، کودک ممکن است با لرزش، تنفس سریع یا دشوار و سردرد نیز مواجه شود.

ذات الریه در کودکان چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک اطفال با تاریخچه پزشکی جامع و معاینه فیزیکی معمولاً می‌تواند پنومونی را تشخیص دهد. همچنین، او ممکن است آزمایش‌های زیر را برای تأیید تشخیص تجویز کند:

1. اشعه ایکس قفسه سینه: این آزمایش تصاویری از بافت‌های داخلی، استخوان‌ها و اندام‌ها ایجاد می‌کند.
2. آزمایش خون: در آزمایش خون، سطح دی‌اکسید کربن و اکسیژن خون با استفاده از آزمایش گاز خون شریانی اندازه‌گیری می‌شود.
3. کشت خلط: این آزمایش بر روی مخاط (خلط)ی که از ریه‌ها به داخل دهان خارج می‌شود، انجام می‌شود. این آزمایش معمولاً در مورد کودکان انجام نمی‌شود زیرا برداشتن نمونه خلط از آن‌ها دشوار است.
4. سی‌تی اسکن قفسه سینه: این آزمایش تصاویری از ساختارهای قفسه سینه ایجاد می‌کند. انجام این آزمایش به‌صورت روزافزون کمتر است.
5. برونکوسکوپی: این روش برای مشاهده راه‌های هوایی در ریه‌ها استفاده می‌شود. انجام این روش نادر است و بیشتر در موارد خاص استفاده می‌شود.

روش های درمانی ذات الریه در کودکان

پزشک معالج با توجه به شدت بیماری و وضعیت کلی کودک، درمان مناسب را تعیین خواهد کرد و راهنماییدرمان ذات الریه در کودکان متناسب با علائم و علت بیماری متفاوت است. با این حال، درمان پنومونی در کودکان به دو صورت دارویی و غیردارویی انجام می‌شود.

درمان دارویی ذات الریه کودکان

مهمترین روش‌های درمان دارویی پنومونی در کودکان عبارتند از استفاده از آنتی‌بیوتیک، داروهای ضدالتهاب، آنتی‌ویروس و داروهای ضددرد. در صورت عفونت با باکتری، آنتی‌بیوتیک‌ها تجویز می‌شوند و در صورت شدت علائم، داروهای ضدالتهاب و استروئیدها ممکن است مورد استفاده قرار گیرند. همچنین، در صورتی که پنومونی ناشی از ویروس باشد، آنتی‌ویروس‌ها به کار می‌روند. در صورت لزوم، داروهای ضددرد نیز تجویز می‌شوند.

درمان غیردارویی ذات الریه کودکان

مهمترین روش‌های درمان غیردارویی پنومونی در کودکان شامل استراحت، مصرف آب به میزان کافی، استفاده از اکسیژن و تزریق مایعات است. استراحت به بیمار کمک می‌کند تا بدنش بهتر به مدیریت علائم پنومونی بپردازد و مصرف آب زیاد نیز برای حفظ وضعیت آب بدن بسیار مهم است. در صورت نیاز و در هوای خشک، اکسیژن ممکن است به بیمار تجویز شود. همچنین، در برخی موارد، تزریق مایعات وریدی به بیماران انجام می‌شود تا بهبود علائم پنومونی تسریع شود. همچنین، تغذیه مناسب با مصرف مواد غذایی مانند سیر، زنجبیل و عسل نیز به عنوان درمان غیردارویی مفید است.

لطفاً توجه داشته باشید که قبل از هرگونه درمان، مشورت با پزشک کودکان شما الزامی است. پزشک معالج با توجه به شدت بیماری و وضعیت کلی کودک، روش‌های مناسب درمان را تعیین خواهد کرد و راهنمایی لازم را ارائه خواهد دا