آلرژی در کودکان به چه دلایلی بروز می کند؟

بیماری آلرژی یکی از مسائلی است که در بین افراد به خصوص کودکان در سراسر جهان شایع است. آلرژی می تواند انواع مختلفی داشته باشد  و در هر فرد به شکل متفاوتی بروز کند.

شاید این سوال برای شما هم پیش بیاید که در واقع بیماری آلرژی چیست و چگونه به وجود می آید؟

یا به دنبال روش هایی برای درمان و تشخیص آلرژی باشید. ما در این مقاله قصد داریم در خصوص بیماری آلرژی و نحوه تشخیص و درمان آن  صحبت کنیم و اطلاعاتی را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم.

آلرژی چیست؟

به طور کلی آلرژی، به واکنش های تغییر یافته سیستم ایمنی بدن به ورود عوامل خارجی اطلاق می شود.

عبارت آلرژی، در حقیقت اولین بار در سال 1906 مطرح شد. با توجه به این که این علم جدید است و قدمتی صد ساله دارد اما در طی این مدت تغییراتی در برداشت پزشکان در خصوص آلرژی اتفاق افتاده است و به طور مستمر اطلاعات پزشکان و دانشمندان در حال پیشرفت است.

در سال های گذشته آلرژن ها را فقط به برخی مواد موجود در طبیعت محدود می کردند.اما در حال حاضر کمی گستره ی آن را افزایش دادند.

دانشمندان و پزشکان متوجه شدند که عوامل بیشتری از  محیط اطراف ما می توانند به طور بالقوه باعث ایجاد واکنش های آلرژیک در بدن افراد شوند.

حتی برخی دانشمندن پا را فرا تر گذاشته اند و متعقدند که تمام مواد طبیعی و مصنوعی موجود در جهان به طور بالقوه قادر به ایجاد واکنش های آلرژیک در افراد  هستند.

همچنین می توان گفت، مواردی که ما در حال حاضر به عنوان آلرژن ها می شناسیم در حقیقت جزئی از عوامل شایع ایجاد کننده آلرژی هستند و سایر موارد شیوع کمتری دارند.

اما در واقع آنچه که همه محققین به آن اذعان دارند این است که طیف وسیعی از مواد موجود در طبیعت می توانند منجر به شروع  واکنش های حساسیتی در برخی افراد شوند.

نکته دیگر این است که اغلب، آلرژی در افراد زمینه ارثی دارد و به صورت ژنتیکی از والدین به کودکان منتقل می شود.

در حقیقت می توان گفت که خطر ابتلا در کودکی که یک والد، در زمینه آلرژی دارد 50 درصد است و اگر هر دو والد زمینه آلرژی داشته باشند ابتلا به آلرژی در کودک به 66 درصد افزایش پیدا می کند.

چرا بروز آلرژی رو به افزایش است؟

یکی از پر متداول ترین سوالات افراد این است که چرا بروز آلرژی در حال افزایش است؟

برای پاسخ به این سوال باید چند نکته مهم را در نظر گرفت که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم.

نکته مهم این است که به  این علم بسیار  جدید است و پزشکان و دانشمندان به تدریج در حال پیشرفت و افزایش دانش خود در این زمینه هستند. بنابراین می توان گفت که شناسایی پزشکان و دانشمندان در خصوص طیف های مختلف آلرژی رو به افزایش است.

نکته حائز اهمیت دیگر این است که بشر هر چقدر به سوی بهداشت حرکت کرده و توانسته با مصرف آنتی بیوتیک ها بسیاری از مرگ و میرها را کاهش دهد و همچنین کسانی که به زندگی صنعتی روی آورده اند، بیشتر در معرض آلرژی قرار گرفته است.

در واقع رعایت اصول بهداشتی منجر به دوری افراد و به ویژه کودکان از تماس با طبیعت می شود. این امر موجب شده است که کودک مقدار کمتری با آلرژن های طبیعی در تماس باشد که در نهایت هنگامی که بدن پس از مدتی با آلرژن های طبیعی مواجه می شود، واکنش شدید و غیر طبیعی نسبت به آن نشان می دهد.

همچنین می توان گفت که مصرف آنتی بیوتیک های فراوان باعث بروز تغییراتی در سیستم ایمنی بدن می شود به همین سبب عامل آلرژن را بیشتر به عنوان عامل غیر طبیعی، شناسایی کرده و واکنش های آلرژیک را شروع می کند.

در واقع زندگی صنعتی، بشر را بیشتر در معرض مواد جدیدی  قرار داده است که این مواد تبدیل به عوامل آلرژن بالقوه شده اند.

بنابراین در گذشته تعداد افراد مستعد در زمینه آلرژی را  حدود 30 تا 40 درصد افراد جامعه، در نظر می گرفتند اما در حال حاضر این عدد افزایش پیدا کرده است  و در برخی مقالات گفته می شود که این تعداد به 60 تا 70 درصد افراد جامعه رسیده است.

واکنش های آلرژیک در افراد

لازم است بدانید که واکنش های آلرژیک در تمامی افراد به طور یکسان نیست. در حقیقت ما با طیفی از واکنش های بدن مواجه هستیم که در افراد مختلف شدت علائم را متفاوت می کند.

به صورت ساده تر اگر بخواهیم تعریف دیگری از آلرژی ارائه کنیم، زمینه آلرژی یعنی بدن انسان به صورت بالقوه شرایط ایجاد واکنش را به یک یا چند تا از بیشمار ماده طبیعی و مصنوعی جهان دارا می باشد اما به شرطی که در معرض آن ماده طبیعی قرار بگیرد.

کما اینکه ممکن است که فردی به گرده گل گیاه نایابی در جایی از دنیا حساسیت داشته باشد اما هیچ گاه در تماس با آن قرار نگیرد و تا پایان عمرش نیز واکنش آلرژیکی بروز ندهد. اما به صورت بالقوه امکان بروز این امر وجود دارد.

اما به طور معمول افراد به آلرژن های شایع موجود در محیط اطراف خودشان واکنش حساسیتی بروز می دهند.

از جمله این آلرژن های شایع می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گرده گل و گیاه و گرده درختان
• مایت های اسپورهای قارچ های موجود در هوا
• برخی مواد غذایی مانند تخم مرغ،خشکبار،ادویه جات و میوه ها
• پشم و پر حیوانات چه در معرض مستقیم و یا چه استفاده شده در وسایل خواب
• دود
• گردو غبار
• سیگار
• رنگ ها
• چسب ها
• محلول های صنعتی

کدام قسمت های بدن دچار تاثیر از آلرژی می شوند؟

به طور کلی می توان گفت که برخی از قسمت های بدن اغلب بیشتر دچار تاثیر آلرژی می شوند و بیشتر تحت تاثیر آلرژن ها قرار می گیرند.

که در ادامه به برخی از این موارد می پردازیم:

• چشم ها

در چشم ها علائم آلرژی به صورت خارش،قرمزی و سوزش چشم است.

• بینی

در بینی علائم آلرژی به صورت گرفتگی و آبریزش بینی یا رینیت آلرژیک دیده می شود.

• سیستم تنفسی

در سیستم تنفسی علائم آلرژی شامل عطسه، خارش گلو و مشکلات تنفسی تحتانی مانند خس خس، آسم و یا تنگی نفس تحریکی می شود.

• سیستم گوارشی

همچنین در سیستم گوارشی علائم به صورت درد شکم یا کرامپ،اسهال و یا خونریزی از روده است.

• پوست
• و همچنین علائم آلرژی در پوست می تواند به صورت انواع ضایعات مانند اگزما یا خشکی پوست،کهیر یا پچ های خارشی یا پاپول و وزیکول ناشی از گزیدش حشرات است. که تمامی این ها منجر به قرمزی،التهاب پوست و خارش پوست با شکل و شمایل گاهی متفاوت از هم می شوند.

تشخیص آلرژی بر چه مبنایی استوار است؟

در حال حاضر بیشترین عامل تشخیص شرح حال بیمار و معاینه توسط پزشک انجام می شود. که در طی این معاینه نوع و شدت آلرژی مشخص می شود.

اما به طور کلی روش های تشخیصی پارا کلینیک  نیز وجود دارند.

به طور کلی افزایش ائوزینوفیل ها در خون که نوعی از گلبول های سفید هستند و همچنین افزایش ایمونوگلوبین E  یا IGE در سرم افراد و در برخی مخاطات مثل مخاط بینی و چشم جزئی از روش های تشخیصی کلی هستند. و فقط وجود آلرژی را اثبات می کنند و نه عامل ایجاد کننده را.

جذب آلرژن از طریق رادیو ایزوتوپ

این آزمایش به آزمایش رست معروف است. که در طی این آزمایش IGE یا همان ایمونوگلوبین اختصاصی هر آلرژن در خون را ردیابی می کند.

و اغلب می توان گفت که این آزمایش دقت بالایی ندارد.

آزمایش پوستی پریک

این آزمایش روی ساعد دست انجام می شود. که در طی این آزمایش مقدار مختصری از آلرژن های شایع را با سوزن وارد زیر پوست می کنند ومیزان واکنش پوست فرد را بر اساس سایز برآمدگی و سفتی آن می سنجند.

این آزمایش در حال حاضر قوی ترین تست برای شناسایی عامل آلرژی است. اما به دلیل این که امکان این آزمایش در کودکان محدود است و  همچنین نیز به این دلیل که در این تست نمی توان بیش از چند آلرژن را بررسی کرد در حال حاضر خیلی قابل اعتماد نیست.

بنابراین به طور کلی در کتاب های آلرژی توصیه شده است که برای شناسایی عامل آلرژی، به خود فرد یا خانواده او آموزش  دهیم تا عوامل محیطی را در طی زمان بررسی کنند و عامل ایجاد کننده را پیدا کنند.

برای این امر مثالی در کتاب ها زده می شود که می تواند بسیار جالب باشد. این مورد را می توان به کاراگاهی تشبیه کرد که در جستجو و یافتن یک قاتل است.

به همین منظور لیستی از افراد مظنون را تهیه می کند و به تدریج در طی تحقیقات و گردآوری اطلاعات، افراد از لیست مظنونین خارج می شوند و در نهایت به فرد قاتل برسند.

پزشکان کودکان به والدین توصیه می کنند که عوامل مشکوک را یادداشت کنند و به تدریج با گذشت زمان و بررسی این عوامل، در نهایت به یک یا چند عامل برسند.

همچنان نکات ابهام بسیاری در خصوص آلرژی وجود دارد که دانشمندان در حال بررسی آن هستند.

مانند اینکه چگونه ممکن است که  کودکی  به یک ماده غذایی آلرژی داشته باشد اما پس از مدتی این واکنش از بین برود. و یا اینکه به طور ناگهانی به ماده ای که قبلا واکنش نداشته، دچار حساسیت شود.

همانطورکه گفته شد تظاهرات بالینی واکنش به آلرژی، طیف خفیف تا شدید و حتی کشنده مثل شوک آنافیلاکسی متغییر است.

این تظاهرات بالینی همانطور که در مقاله بالا گفته شد در چشم باعث قرمزی،سوزش،خارش و آبریزش چشم می شوند که بهترین روش درمانی آن، استفاده از قطره های چشمی اشک مصنوعی است؛ که باعث شستشوی محیط چشم و  کاهش آلرژن نسبت به التهابی که ایجاد کرده است می شود.

در بینی نیز التهابی که ایجاد کرده می شود ترکیبی از گرفتگی بینی به علت احتقان و آبریزش به علت تحریک التهابی است که گاهی به دنبال سرما خوردگی های ویروسی التهاب آلرژیک شروع می شود و اگر درمان نشود تا مدت های طولانی ادامه پیدا می کند.

بهترین روش درمانی آن، استفاده از قطره های کلرید سدیم و شستشوی مداوم، جهت کاهش  تحریک آلرژن در محیط بینی  است.

البته در موارد شدید تحت توصیه پزشک می توان از داروهای خوراکی ضد حساسیت و اسپری های بینی دارویی استفاده کرد.

اما همانطور که گفتیم بهترین روش خلاصی از این مشکلات، اجتناب از عامل ایجاد کننده آلرژی است. یعنی دوری و کاهش در معرض بودن.

در سیستم تنفسی تحتانی یعنی حلق و ریه، مشکلات به صورت احساس خارش گلو،عطسه و سرفه بروز می کند. که این مورد به طور شایع  پس از سرما خوردگی های ویروسی دیده می شود.

همچنین سرفه های خفیف تا شدید و تنگی نفس که کلمه آسم به آن اطلاق می شود.

این نکته بسیار حائز اهمیت است که، تشخیص آسم فقط بر مبنای اسپیرومتری(تست تنفسی) است که این تست فقط در کودکان بالای 8-7 سال قابل انجام است.

بنابراین می توان گفت که تا زمانی که این تست انجام شود، اطلاق کلمه آسم به هر نوع  حساسیت تنفسی در کودکان اشتباه است. و امروزه در این موارد اغلب از کلمه حساسیت راه هوایی یا حساسیت تنفسی را برای کودکان به کار می رود.

طبیعتتا این مشکل درمان های خاصی دارد که از جمله می توان به برخی از دارو های خوراکی کاهنده سرفه واسپری های استنشاقی بر اساس نیاز و تشخیص توسط پزشک اشاره کرد.

اگر بخواهیم در خصوص تظاهرات گوارشی نیز بگوییم که اجتناب از مواد غذایی تحریک کننده باید مد نظر قرار بگیرد و در صورت تشدید علائم باید با توصیه های پزشک از داروهای کمکی استفاده شود.

همچنین در پوست نیز اکثر تظاهرات با مشکل خارش همراه هستند که می توان از داروهای موضعی خارش با توصیه پزشک استفاده کرد.

و همچنین می توان برای خشکی، التهاب و قرمزی از نرم کننده ها و مرطوب کننده های پوست استفاده کرد.

چگونه می توان علائم حساسیت تنفسی در کودکان را کاهش داد؟

برخی از مواردی که به کاهش علائم تنفسی در کودکان مبتلا به حساسیت کمک شایانی می کند شامل موارد زیر است:

• استفاده از دستگاه بخور سرد در محیط خانه
• اجتناب از گرد و غبار و دود دخانیات
• ایمن سازی محیط زندگی
• خارج کردن گل و گیاه و حیوانات خانگی از محل زندگی کودک
• استفاده از لوازم خواب ایمن مانند بالشت و پتو از مواد مصنوعی ضد حساسیت به جای پشم و پر حیوانات
• خارج کردن فرش و موکت های پر پرز از اتاق کودک به علت تولید مایت
• استفاده مکرر از جارو برقی هر روز برای کنترل غبار سطوح و به ویژه فرش و پرده ها

درمان آلرژی در کودکان

در خصوص درمان این نکته بسیار قابل اهمیت است که در برخی موارد آلرژی من جمله آلرژی تنفسی فوقانی و  تحتانی، گاهی مشکل مزمن و طولانی است و ممکن است علائم خفیف تا مدت ها با فرد باقی بماند.

اما در مورد کودکان امروزه پزشکان متعقدند که درمان می بایست تا زمانی ادامه پیدا کند که کودک به زندگی نرمال باز گردد.

یعنی اگر سه آیتم خواب نرمال،تغذیه نرمال و فعالیت های فیزیکی نرمال در کودک وجود داشته باشد و حتی اگر به صورت مختصر دارای علائم آلرژی باشد نیاز به درمان نیست و می بایست شرایط را تحمل کرد.

اما هرگاه هر کدام از موارد ذکر شده تحت تاثیر قرار بگیرند می بایست درمان مجددا شروع شود.

بنابراین می توان گفت که درمان کودکان با علائم آلرژی مزمن، بسیار حیاتی و  حساس است.

با توجه به محدودیت استفاده دارو در کودکان، می بایست درمان مرحله به مرحله با والدین چک شود. به طور کلی باید از  درمان های ابتدایی شروع شود و به تدریج با  نظر پزشک درمان های پیشرفته تر صورت بگیرد. تا در نهایت به یک ثبات علائم وبهبود شرایط زندگی کودک برسیم.

و در این مسئله نیاز مبرمی به همراهی، همکاری و آگاهی  والدین  نسبت به شرایط و علائم کودک دارد.

و به شدت توصیه می شود که از مصرف دارو به صورت خودسرانه در خصوص کودکان پرهیز شود و رژیم تغذیه سالم در کودکان را پی بگیرید.